Al lange tijd heeft de windmolen Sint-Antonius Abt in Borkel twee vaste molenaars. Vorige week is Jan Schuddemat voor het examen ‘windmolenaar’ geslaagd. Nu zijn er drie gediplomeerde mulders op de belt- of bergmolen. Terecht dat het gevlucht (de wieken) in vreugdestand is gezet, aangevuld met vlaggetjes aan de uiteinden.
Het is een mooi gezicht als je komt aanrijden: het wiekenkruis een beetje dóórgedraaid en talloze vlaggetjes die wieken met elkaar verbinden. Op de voorgrond zijn enkele ouderen bezig met jeu de boule. De koffie staat op de tafel bij de zitbank. Ook in het mulderslokaaltje van de molen staat koffie. Jan van der Sanden, molengids, en zijn vrouw zitten lekker te kletsen, met Jan Schuddemat. Deze laatste is de kandidaat die vorige week slaagde voor zijn molenaarsexamen. Uiteraard gestoken in de typische molenaarsoverall glundert hij van oor tot oor.
Enkele verdiepingen hoger in de molen gaat hij op een meelkist zitten, waarin de molenstenen verborgen zijn. Jan kwam via zijn werk als werktuigkundig ingenieur naar het zuiden van Nederland. Inmiddels woont hij al ruim vijftien jaar in Valkenswaard. “Ik heb mijn hele leven in de techniek gewerkt. Weliswaar in de fijnmechanica, dus niet zoals hier in de molen”, zegt de goedlachse Schuddemat, en hij wijst naar de grote gietijzeren tandwielen. Ook zat hij regelmatig op een zeilboot, “dus ik heb vaak met de elementen geworsteld in de goede zin des woords.” Molens heeft hij altijd al leuk gevonden, en toen hij hier eens langs fietste, zag hij een heel klein bordje met de tekst ‘Molenaars gezocht’.
Tekst gaat verder onder de foto
Jan ging praten en merkte dat er zelfs een echte opleiding voor molenaars bestaat. Molenaars Henk Sesink en Henk Verbunt stimuleerden hem om de opleiding te gaan volgen en tegelijkertijd stage te gaan doen. “Deze molen was gesloten vanwege restauratie, en ik kwam terecht op de Liesselse molen. Daar waren geen leerlingen. Het eerste halfjaar heb ik daar ervaring opgedaan. Toen deze molen weer open ging, ben ik overgestapt naar Borkel en ga ik af en toe nog naar Liessel.” De theorielessen volgde Jan ’s avonds in Hilvarenbeek. Na een jaar praktijkervaring stemde de instructeur in met de aanvraag voor het proefexamen. Dat vond plaats in Keldonk. “Ik was er enkele malen geweest, om even te weten hoe de molen in elkaar zit en hoe ie regeert.”
Kruien en opzeilen
Het uiteindelijke examen heeft vorige week plaatsgevonden op de Napoleonsmolen in Hamont. “Bij het landelijke examen zijn vier molenaars aanwezig. Eén van hen notuleert en de andere drie ondervragen je op verschillende gebieden. Bij het examen ga je éérst de molen klaarzetten door te kruien (in de wind zetten), en dan op te zeilen. Dat duurt drie kwartier. Daarna ga je in de kap (de bovenste verdieping) waar je vertelt wat je ziet, hoe je moet repareren en smeren en als er iets mis gaat, waar je dat aan kunt herkennen. Dan 20 minuten een theorie over het weer en een bijzonder type molen”. Daarna kreeg Jan te horen dat hij was geslaagd.
De gepensioneerde Jan denkt dat het bestuur van de molen hem zeer binnenkort wel officieel zal opnemen als vaste mulder. “Vanaf dat moment kan ik de molen laten draaien, maar ook toeristen rondleiden, want het is hier soms heel druk. Ook ga ik proberen om meer graan te vinden, zodat we vaker kunnen malen.” Normaal gesproken is Jan elke woensdag en zaterdag op de beltmolen te vinden, samen met de beide Henken en molengids Jan en zijn vrouw. De deuren staan dan wijd open voor iedereen die belangstelling heeft voor de windmolen aan de Dorpsstraat. Valkenswaard mag fier zijn met de komst van een nieuwe gediplomeerde molenaar.
Het laatste nieuws uit gemeente Valkenswaard ontvangen? Meld je aan voor de NIEUWSBRIEF