Jacques Rietra is trots op zijn watermolen. Zeker nu die onlangs is gerestaureerd. De Venbergse Molen aan de Molenstraat in Valkenswaard is vanaf nu weer ‘maalvaardig’.
Klik op bovenstaande afbeelding voor een fotoserie
De uitbater van het café Venbergse Molen zet een lekker kopje koffie neer en begint te vertellen als een bevlogen molenaar én geschiedenisleraar. Zijn molenaarsfamilie – oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Italië – kwam naar Nederland. “Mijn opa kocht in 1918 deze molen en trok in het oude muldershuis wat hier toen stond”, aldus Rietra. “Mijn vader Jacques werd hier in 1919 geboren en moest op zijn twaalfde als knecht op de molen komen werken. En in 1947 begon mijn vader hier met een ‘stil café’. In 1954 kreeg het hier officieel de bestemming horeca.”
Met een bijzondere donkerbruine stem vertelt Jacques heel rustig maar wel doordacht over de molen. Die had aanvankelijk drie functies: graan malen voor veevoer, olie slaan uit oliehoudende zaden en het fijnmalen van eikenschors. Door toevoeging van water werd dit looizuur gebruikt voor het looien van leer. In de loop der jaren zijn de laatste twee functies verdwenen. Nu kan alleen nog graan worden gemalen. In 1966 werd de molen definitief stil gelegd. Er kwam een camping, een café met terras, om tóch de kost te kunnen verdienen.
Toeristen
Diep in zijn hart was Jacques liever molenaar geworden dan horeca-man. “Ik heb zelf nog twee jaar gedraaid en heb de molen in 1973 gerestaureerd, samen met mijn vader. Dat waren de mooiste vijf jaren van mijn leven. Het was uiteindelijk de goedkoopst-gerestaureerde molen van Nederland”, glimlacht Rietra, geboren in 1955. De restauratie van 2018 werd opgestart om de watermolen helemaal weer in orde te krijgen, zodat toeristen regelmatig de draaiende molen zouden kunnen bezichtigen. “En misschien kan ik dan wat malen en ’n beetje meel verkopen voor de hobby.” Bij toeval kwam Henk Sesink, molenaar van de St.-Antonius Abt van Borkel, die aanbood om te helpen bij de subsidieaanvragen. Enige voorwaarde: af en toe een keer mogen komen draaien. De afspraak was gauw gemaakt en de aanvraag werd serieus in gang gezet bij Rijk en Provincie. Na veel vijven en zessen kwam er een akkoord in 2011.
Het hele tandwerk binnenin werd door molenbouwer De Jongh uit Veldhoven helemaal in orde gemaakt. Er moest nog ’n kleiner tandwiel helemaal vervangen worden. Ook de buitenwanden werden waar nodig gerestaureerd en verder nog wat kleinigheidjes binnenin. Totale kosten ongeveer 125.000 euro. Jacques is tevreden met het eindresultaat en is een blije man. ”Nu is het wachten op nog twee inspecties door de Monumentenwacht van de provincie, en daarna mag de molen weer gaan draaien.”
Volleerd molenaar
Jacques Rietra kan nauwelijks wachten om zelf de molen weer in gang te zetten. “Niet voor de kostwinning. We hebben hem eigenlijk gerestaureerd om later – als ik meer tijd heb – nóg korter bij de molen te gaan wonen. Om te kunnen draaien, onderhoud te plegen en het waterbeheer zo goed mogelijk uit te voeren. Want vanaf 1650 hebben wij het stuwrecht en moeten daarom verantwoord de waterhoogte regelen.” De caféhouder is een volleerd molenaar, ondanks dat hij nooit een opleiding heeft gehad voor watermolenaar. Hij vertelt enthousiast over de stand van de vier schuiven van de sluis, zodat kano’s nog steeds kunnen aanmeren, ondanks de droogte. “Ik verwacht dat binnen enkele maanden de inspecties zullen plaatsvinden en probeer dan op vaste dagen de molen te laten draaien, als er tenminste voldoende water is.”
Aan het plafond van het café hangen nog enkele oude onderdelen van de graanmolen, als een ‘kaar’, een ’licht’ en een ‘schuddebakske’. Enkele jute meelzakken maken de nostalgie compleet. Valkenswaard mag de gepassioneerde molenaar koesteren, evenals de Venbergse Watermolen, want het zou één van de oudste molens van West-Europa zijn, wellicht al van 900 na Christus.
Het laatste nieuws uit gemeente Valkenswaard ontvangen? Meld je aan voor de NIEUWSBRIEF