Valkenswaard is al eeuwen oud. Natuurlijk is het niet altijd zo geweest zoals het nu is. Maar archeologen hebben aangetoond dat hier tussen 8500 en 3000 voor Christus al mensen woonden. Tegenwoordig heeft onze gemeente zo’n 30.000 inwoners. Dit verhaal gaat over hoe het huidige Valkenswaard is ontstaan.
(Via valkenswaard.nl)
Een monnik van de abdij van Echternach schreef in 1191 de schenkingsakte over, waarin de Frankische landheer Aengibaldus in 704 het dorp Waderlo (Waalre), gelegen aan de rivier Dutmala (Dommel) aan Willibrordus schenkt. Die schonk op zijn beurt het gebied aan de abdij van Echternach. Hoewel het historisch moeilijk te bewijzen is, wordt algemeen aangenomen dat Valkenswaard toen al bestaan heeft, zij het onder een andere naam en als onderdeel van Waalre.
In de dertiende eeuw gingen de dorpen Waalre en Valkenswaard als Waderle en Wedert samen verder. Pas in 1794, onder invloed van de Franse revolutie, scheidde Valkenswaard zich af en werd het zelfstandig.
De naam Wedert wordt verklaard als een samenvoeging van wede (kreupelhout, struikgewas) en aard (gemene weide, gemeente, vroente). Rond 1600 had Valkenswaard een regelmatige, bloeiende varkensmarkt en verkreeg naar aanleiding daarvan de naam Verkenswedert. Toen in de daaropvolgende eeuwen Valkenswaard beroemd werd door de valkenvangers, werd het woord verkens vervangen door valkens en kreeg Valkenswaard zijn huidige naam.
Bestuur
De bestuurder van Waderle en Wedert was sinds de dertiende eeuw de Heer. Het dagelijks bestuur werd gevoerd door de schout tezamen met het dorpsbestuur, ook wel het corpus genoemd. Dit corpus bestond uit twee schepenen, twee kerkmeesters, een armmeester, twee burgemeesters en een aantal nageburen. Een secretaris of dorpsschrijver voerde de administratie.
Het bestuur trad op als regelende instantie, maar ook als rechter. In dienst van het bestuur stond een aantal ambtenaren, zoals collecteurs (inners van belastingen), rotmeesters (politiefunctionarissen) en ijkmeesters (controleurs van maten en gewichten). De abdij van Echternach echter deed zich gelden en hield als grondheer een dikke vinger in de pap.
Evenmin als veel andere plaatsen kende Valkenswaard een raadhuis. Er werd vergaderd in een herberg. In 1754 werd voor het eerst besloten daaraan een eind te maken en een raedt of gemeijntehuijs te bouwen. Dit raadhuis heeft tot 1878 bestaan. Het stond op de plaats waar nu de Leenderweg begint, tussen het pand Markt 23 (nu galerie Lambèr) en restaurant De Compagnie. Het tweede raadhuis van Valkenswaard stond op op de plaats van het huidige pand Markt 23.
In 1910 werden weer plannen gemaakt voor een nieuw gemeentehuis op dezelfde locatie, maar het duurde tot 1928 voordat dit gebouw daadwerkelijk kon worden gerealiseerd. Dit gemeentehuis werd in 1934 uitgebreid en in 1976 nog eens vergroot. In april 1977 werd de laatste vernieuwing officieel in gebruik genomen.
In 1994 werd gestart met de bouw van een geheel nieuw gemeentehuis op het terrein van de voormalige Hofnar Sigarenfabrieken in het centrum van Valkenswaard. In november 1995 is dat nieuwe gemeentehuis in gebruik genomen. Het oude gemeentehuis aan de Markt is gedeeltelijk afgebroken. Alleen de oudste kern uit 1928 bleef gehandhaafd en heeft een nieuwe bestemming gekregen als galerie annex kunstuitleen.
Heden
Terug naar het heden. Valkenswaard in de huidige tijd: een fraaie en aantrekkelijke gemeente met een belangrijke, goed geoutilleerde stedelijke kern. De gemeente vervult een centrumfunctie voor het Kempisch gebied en in economische zin ook voor een groot gebied over de grens met België. Valkenswaard kent een groot aantal onderwijsvoorzieningen en een rijk verenigingsleven.
Het woningenbestand in de gemeente heeft zich de voorbije jaren gestaag ontwikkeld. Per 1 januari 2013 telde Valkenswaard 13.765 woningen. Het inwonertal bedroeg op die datum 30.875 personen. De oppervlakte van de gemeente bedraagt 5650 hectaren.
De belangrijkste aandachtsvelden voor de nabije toekomst zijn het Masterplan Centrum, de verdere opwaardering van het kernwinkelgebied en de ontwikkeling van het gebied Valkenswaard-Zuid.
Later meer over Dommelen, de Achelse Kluis en Borkel en Schaft.
Wil je dagelijks óf eens per week het laatste nieuws uit gemeente Valkenswaard ontvangen? Meld je dan aan voor de NIEUWSBRIEF, via deze link.